+- سیستمی‌ها (http://forums.systemiha.ir)
+-- انجمن: عرفان (http://forums.systemiha.ir/forumdisplay.php?fid=8)
+--- انجمن: تجربه های شخصی بچه های انجمن (http://forums.systemiha.ir/forumdisplay.php?fid=20)
+--- موضوع: طرز کار گیربکس دستی (/showthread.php?tid=559)
طرز کار گیربکس دستی - youka - 2017/04/30
وظیفه این سیستم، انتقال نیروی موتور به چرخهاست، به نحوی که:
1. هرجا که لازم شد، نیروی موتور بصورت افزایش قدرت به چرخها منتقل شود، (مانند سربالایی و یا موقع شروع حرکت با دنده 1)، و در جای دیگر، نیروی موتور بصورت افزایش سرعت به چرخها انتقال یابد (مانند سرعتهای بالا در دنده 4 و 5).
2. امکان حرکت چرخها با سرعت متفاوت (سر پیچها) وجود داشته باشد. این وظیفه توسط دیفرانسیل انجام می شود.
طرز کار گیربکس دستی
1. پس از روشن شدن موتور، فلایویل (که به انتهای میل لنگ متصل است) شروع به گردش می کند.
2. فلایویل سطحی صاف دارد و مجموعه دیسک و صفحه روی آن نصب می شود.
3. گردش فلایویل، دیسک و صفحه کلاچ را به گردش در می آورد.
4. شفت ورودی گیربکس (که از طریق هزار خاری به صفحه کلاچ قفل شده) شروع به چرخش می کند.
5. با چرخش شفت ورودی، تعدادی از دنده ها که روی شفت ثابت هستند شروع به گردش می کنند.
نکته 1: در هرکدام از شفت های ورودی و خروجی گیربکس، تعدادی دنده ثابت و متحرک وجود دارد. دنده های ثابت دائما چرخش خود را از شفت دریافت می کنند. ولی راننده [با دسته دنده] تعیین می کند که کدام دنده توسط دنده کشویی روی شفت قفل شده و نیرو را از شفت دریافت کند.
نکته 2: چرخدنده های تعیین کننده دنده (به رنگ بنفش) روی محور خروجی گیربکس (به رنگ زرد) ثابت هستند، اما چرخدنده های آبی رنگ، آزادانه حول محور خروجی گیربکس (به رنگ زرد) می چرخند.
وقتی نیروی دورانیِ موتور وارد گیربکس شد، چرخدنده های محور گیربکس را می چرخاند . این مطلب برگرفته از سایت آموزش تعمیر ECU است .
راننده از طریق دسته دنده تعیین می کند که کدام چرخدنده مسئول انتقال نیروی موتور به محور خروجی گیربکس باشد.
6. وقتی ماشین خلاص باشد، دنده های متحرک روی دنده های ثابت قفل نیستند و نیرویی از گیربکس خارج نمی شود.
اما وقتی راننده یکی از دنده ها را جا می زند، دنده متحرکِ آن دنده (مثلا دنده 1)، با دنده ثابت قفل می شود و نیروی شفتِ ورودیِ گیربکس به شفتِ خروجیِ آن منتقل می شود.
با تغییر دادن وضعیت دنده به 2، 3، 4 و 5، مسیر انتقال قدرت موتور، از طریق چرخدنده هایی با شعاع متفاوت خواهد بود و در نتیجه انتقال قدرت موتور از دنده 1 (افزایش قدرت) به دنده 5 (افزایش سرعت) منتقل می شود.
اما اگر دو چرخدنده هم اندازه باشند، نیرو بدون تغییر در قدرت یا سرعت منتقل می شود.
7. چرخش شفتِ خروجی گیربکس به هوزینگ دیفرانسیل منتقل می شود.
8. چرخش هوزینگ دیفرانسیل به دنده هرزگردها و سپس به پلوس منتقل می شود که به طرف محور چرخهای سمت چپ و راست می روند.
9. چرخش میله های پلوس، چرخها و در نتیجه خودرو را حرکت می دهد.
10. دنده عقب: وقتی راننده دنده را در وضعیت عقب قرار می دهد، چرخش دنده عقب به محور خروجی منتقل می شود. از آنجا که در مسیر دنده عقب، یک چرخدنده دیگر نیز وجود دارد (چرخدنده زرد رنگ)، جهت چرخش محور گیربکس معکوس می شود.
هم در گیربکس دستی و هم در گیربکس اتوماتیک دنده وجود دارد، چرا؟
علت نیاز به دنده در گیربکس چیست؟
1. خودرو برای شروع به حرکت، نیاز به قدرت بیشتری دارد و در نتیجه گشتاور موتور باید بصورت افزایش قدرت به چرخها منتقل شود (دنده سنگین مثل دنده 1 یا 2). به بیان دیگر وقتی میل لنگ یک دور بچرخد، محور چرخها کمتر از 1/4 دور می چرخند. در هر خودرو این نسبت متفاوت است و با توجه به کاربری خودرو، توسط مهندسان و طراحان محاسبه می شود.
2. با آغاز به حرکت خودرو، برای افزایش سرعت، گشتاور موتور باید بصورت افزایش سرعت به چرخها منتقل شود (دنده سبک مثل دنده 4 یا 5). به بیان دیگر، دور میل لنگ و شفت خروجی گیربکس تقریبا یکسان می شوند. در هر خودرو این نسبت متفاوت است و توسط مهندسان و طراحان محاسبه می شود.